Boşanmada Ortak Velayet Kararı Verilebilir Mi?

ORTAK VELAYET NEDİR?

Çocuğun anne babasının velayet hakkı kapsamına giren yetki ve sorumluluklarda müşterek karar alması ve birlikte sorumlu olması ortak velayet olarak adlandırılmaktadır.

TÜRKİYE ’DE VELAYET UYGULAMALARI VE ORTAK VELAYET

Anne ve baba evlilikleri süresince velayeti ortak kullanırlar. Çocuğa ilişkin beraber karar alır; velayetin kapsamına giren konularda birlikte hareket ederler.

Taraflar boşanma aşamasında geldiğinde ise; çocuğun kimle kalacağı, diğer eşle ne kadar vakit geçireceği, yasal olarak kim tarafından temsil edileceği tartışma konusu olmaktadır.

Türk Hukuku’nda yaygın olan uygulama, velayetin eşlerden birine verilmesi ve diğer eşle kişisel ilişki tesis edilmesidir. Yaygın olarak boşanma davalarında, taraflardan birine çocuğun velayet hakkı verilmekte, velayet hakkı sahibi ebeveyn aynı zamanda çocuğun yasal temsilcisi olmaktadır. Diğer ebeveyn için ise, görüşme gün ve saatleri tayin edilmekte, velayet hakkı sahibi olmayan ebeveyn belirlenen gün ve saatlerde müşterek çocukla vakit geçirebilmektedir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Ek 7 Nolu Protokolünün 24.03.2016 tarihinde onaylanması ile Türkiye’de de ortak velayet uygulamasının önü açılmıştır. Protokolün 5. Maddesine göre;

“Eşler evlilik bakımından evlilik süresince ve evliliğin bitmesi halinde kendi aralarında çocuklarıyla ilişkilerinde özel hukuk niteliği taşıyan hak ve sorumluluklar açısından eşittir. Bu madde devletlerin çocuklar yararına gereken tedbirleri almalarına engel değildir.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Ek 7 Nolu Protokolünün 5. Maddesi Anayasa’nın 90. Maddesi uyarınca Türk Hukuku’nda da uygulama alanı bulabilecektir. Böylelikle anne ve baba için, boşanmadan sonra da ortak velayet hakkı kullanımının önü açılmaktadır.

Ortak velayet Uluslararası nitelikte davalara konu olmuş, uzun yıllar yabancı mahkemelerin ortak velayete ilişkin kararlarının tenfizi konusunda Yargıtay “ortak velayet kamu düzenine aykırıdır” demekteydi.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 20.02.2017 Tarih 2016/15771 E. Numaralı kararında ise; bu yerleşmiş içtihadından dönmüş ve ortak velayetin kamu düzenine açıkça aykırı olmadığına ,işin esasına girilmesi gerektiğine hükmetmiştir.

Nitekim; Tekirdağ Çorlu Aile Mahkemesi 14.04.2017 tarihli bir kararında, anlaşmalı boşanmak isteyen ve tanzim ettikleri protokolde ortak velayet taleplerini ayrıntılı biçimde düzenleyen taraflar için ortak velayete hükmetmiş, kararda ortak velayetin Türk kamu düzenine aykırı olmadığı belirtilmiştir.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Başkanı Hakim Ömer Uğur Gençcan ortak velayet hususundaki görüşlerini dile getirmiş ve ortak velayetin ilkelerini açıklamıştır:,

• Evliliğin boşanma ile sona ermesinde ortak velayet asıl olup; velayetin eşlerden birine verilmesi istisnadır.
• Ortak velayet gönüllük esasına dayalıdır. Eşlerden birinin ortak velayete rızası yok ise ortak velayet düzenlemesi yapılmamalıdır.
• İdrak çağındaki çocuğun görüşü alınmalı, gerekli ise; uzman görüşüne başvurulmalıdır.
• Taraflar çocuğun giderlerine eşit olarak katılırlar. Talep halinde her bir eşin ödeyeceği katkı miktarı belirlenebilir.
• Kişisel ilişki hususunda müşterek çocuk ile tarafların görüşü alınır; gerekli görülürse uzman görüşüne de başvurularak karar verilir.
• Çocuğun üstün yararı ilkesine aykırı ise ortak velayete karar verilmemelidir.

Yeni düzenlemeler ve Yargıtay’ın son içtihatları ışığında; Türkiye’de ortak velayete karar verilmesi ya da yabancı mahkemelerde verilmiş bir ortak velayet kararının Türkiye’de tenfizinin mümkün olduğunu söylemek gerekir.

Boşanma sürecinde ve sonrasında yasanın tanıdığı tüm haklardan yararlanabilmek için dava sürecini tecrübeli bir avukatla birlikte takip etmekte büyük fayda vardır. 

Boşanma davası açmak ve süreç hakkında bilgi almak için ofisimizle irtibata geçebilirsiniz.