+90 534 234 07 50 Bize Ulaşın

Makaleler

İyi Hal İndirimine (Takdiri İndirim) İlişkin Yargıtay Kararları

4 Mart 2018 — Gözde Dolan Erzurumlu

İyi hal indirimi , yargılama sonucunda cezalandırılmasına karar verilen failin, verilen cezanın yasa ile belirlenen “failin geçmişi, sosyal ilişkileri, yargılama sırasındaki tutum ve davranışları” gibi nedenlerle indirilmesidir. (İyi hal indirimine ilişkin genel değerlendirmelerimizi  içeren  “ iyi hal indirimi Nedir” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.)

iyi hal indirimi Yargıtay Kararları

Yargıtay iyi hal indirimine ilişkin kararlarında bazı temel esaslar kabul etmekte, farklı içtihatlarında bu esasları aynı şekilde uygulamaktadır. Bu yazımızda Yargıtay’ın sıkça karşılaşacağımız takdiri indirime ilişkin  hususlarda vermiş olduğu önemli kararları inceleyeceğiz.

  • “5237 sayılı TCK’nun 62 nci maddesinin ikinci fıkrasında takdiri indirim nedenleri sayıldıktan sonra “gibi” denilmek suretiyle takdiri indirim nedenlerinin kanunda sayılanlarla sınırlı olmadığı, aksine bunların örnek olarak belirtildiği açıkça vurgulanmıştır.  Burada sayılan “failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri” gibi nedenler, uygulamada hakimi sınırlayıcı değil, yol gösterici nitelikteki gerekçelerdir.  Bunun sonucu olarak da 5237 sayılı TCK’nun, tıpkı 765 sayılı TCK’nda olduğu gibi takdiri indirim nedenleri yönünden sınırlayıcı sistemi değil, serbest değerlendirme sistemini benimsediği kabul edilmektedir.
  • Aynı kararda hakimin takdiri indirim hususunda yetkisinin sınırsız olmadığı ve gerekçelendirilmesi gerektiği de detaylı biçimde açıklanmıştır:

“Serbest takdir sisteminin bir gereği olarak da olayda sanık yararına takdiri indirimin uygulanmasını gerektiren nedenlerin varlığını veya yokluğunu belirleme yetkisi yargılamayı yapan hakime ait olacaktır.  Zira yargılama süreci boyunca maddi gerçeğe ulaşma ve adaleti sağlama yolunda çaba harcayan hakim, sanığı birebir gözlemleyen ve bu bağlamda takdiri indirim nedenlerinin varlığı ya da yokluğunu en iyi tespit edebilecek konumdaki kişidir.  Hakim; “failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri’nin yanında, her somut olaya göre değişebilecek ve önceden öngörülemeyecek nedenleri de birlikte değerlendirerek bu hususta hak, adalet ve nefaset kurallarına uygun biçimde uygulama yapacaktır.  Ancak hakimin bu konudaki takdir yetkisi sınırsız değildir.  Bütün kararlarda olduğu gibi takdiri indirimin uygulanmasına veya uygulanmamasına ilişkin kararlar da gerekçeli olmalıdır.  Bununla birlikte gösterilen gerekçelerin hak, adalet ve nefaset kurallarıyla dosya içeriğine uygunluğunun Yargıtay denetimine tabi olacağında da şüphe bulunmamaktadır.”

  • Yargıtay karar içeriğinde, bozma öncesinde TCK Md. 62’nin uygulanmasına karar verilmesine rağmen, bozma sonrasında TCK 62. Maddenin uygulanmamasının nedeninin denetime elverişli şekilde gerekçelendirilmemesi bozma nedeni olarak görülmüştür:

Yerel mahkeme tarafından bozma kararından önce kurulan hükümde, “sanığın kişiliği, verilecek cezanın sanığın geleceği üzerindeki etkileri” lehine takdiri indirim nedeni kabul edilerek TCK’nun 62. maddesinin uygulanmasına karar verildiği halde, bozmadan sonra kurulan hükümde, hangi olumsuz davranışlarının tespit edildiği karar yerinde açıklanıp tartışılmadan, “sanıkta ve olayda takdiri indirim nedenleri görülmediği” şeklindeki soyut, maddi olgulara dayanmayan ve denetime elverişli olmayan gerekçe ile bu kez TCK’nun 62. maddesinin uygulanmamasına karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup, yerel mahkeme hükmünü bu aykırılık nedeniyle bozan Özel Daire kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır”

  • Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2013/6168  2014/1875 sayılı kararında, iyi hal indirimi uygulanmamasına gerekçe olarak “sanıkların yargılamayı farklı yönlere sevk gayretleri” ibaresini yeterli bulmayarak, sanıklar hakkında takdiri indirim uygulanmaması nedeniyle kararı bozmuştur:

“TCK.nun 62. maddesinin uygulanması mahkemenin takdirine ait olmakla birlikte hukuksal bir kavram olduğu, failin geçmişi, sosyal ilişkileri, fiilden sonraki ve yargılama sürecindeki davranışları, cezanın failin geleceği üzerindeki olası etkileri gibi hususlar göz önünde bulundurularak, fail hakkında takdiri indirim hükmünün uygulanıp, uygulanmayacağına karar verilmesi gerektiği; uygulanması yada somut olayda olduğu gibi uygulanmaması durumunda verilen bu kararın Anayasanın 141, CMK’nun 34, 230 ve 232 maddeleri birlikte değerlendirildiğinde, denetime imkan verecek şekilde yasal ve yeterli gerekçe gösterilmesinin zorunlu olduğu gözetilmeksizin “sanıkların yargılamayı farklı yönlere sevk gayretleri” gibi yasal ve yeterli olmayan bir gerekçeyle sanıklar hakkında takdiri indirim hükmünün uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi nedeniyle… Yerel Mahkeme Kararın BOZULMASINA…”denmektedir.

Yargıtay iyi hal indirimine ilişkin olarak incelemiş olduğumuz kararlarında:

  • İyi hal (takdiri) indirim nedenlerinin sınırlı sayıda olmadığını, farklı hususların iyi hal kapsamında görülebileceğini,
  • İyi hal indiriminde hakimin yetkisinin sınırsız olmadığını, hak ve nefaset çerçevesinde karar vermesi gerektiğini,
  • İyi hal indirimine ilişkin verilen kararlarının yeterli ve denetime elverişli olarak gerekçelendirilmesi gerektiğini, kabul etmektedir.

Ceza Hukuku konusundaki diğer yazılarımızı okumak için lütfen tıklayınız.

iyi hal indirimi Konusunda Daha Detaylı Bilgi Almak veya Dava Açmak İçin Ofisimizi Arayabilirsiniz.

İletişim bilgileri için lütfen tıklayınız.

Bu İçeriği Paylaşın

İlgili Başlıklar

Aşağıdaki başlıklar da ilginizi çekebilir.

Uyuşturucu Madde Kullanma Suçu

Uyuşturucu Madde Kullanma Suçu

Tümünü Listele
Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu

Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu

Tümünü Listele
Şantaj Suçu Nedir?

Şantaj Suçu Nedir?

Tümünü Listele
Suçtan Kaynaklanan Mal Varlığı Değerlerini Aklama

Suçtan Kaynaklanan Mal Varlığı Değerlerini Aklama

Tümünü Listele
TUTUKLAMA YASAĞI NEDİR?

TUTUKLAMA YASAĞI NEDİR?

Tümünü Listele
Tehdit Suçu

Tehdit Suçu

Tümünü Listele
CEZA MUHAKEMESİNDE iKRAR BAĞLAYICI MIDIR?

CEZA MUHAKEMESİNDE iKRAR BAĞLAYICI MIDIR?

Tümünü Listele
DANIŞTAY (GÜNCEL) HESAP İŞLETİM ÜCRETİ KARARI

DANIŞTAY (GÜNCEL) HESAP İŞLETİM ÜCRETİ KARARI

Tümünü Listele

Kategori

Ceza Hukuku